شامپو‌ها فرمولاسیون‌های پاک‌کننده‌ای هستند که به منظور نظافت شخصی، نظافت کودکان، تمیز کردن انواع حیوانات خانگی و نهایتا فرش ساخته می‌شوند. تمامی شامپو‌ها به روشی مشابه ساخته می‌شوند و ترکیبات، مواد تشکیل دهنده و مواد سازنده شامپو تقریبا در انواع آن‌ها یکسان است.
ترکیبات شامپو عمدتا از مواد شیمیایی به نام سورفکتانت تشکیل شدهاند که توانایی خاصی در از بین بردن چربی‌ها دارند و به راحتی با آب شسته می‌شوند. انواع شامپو معمولا برای مراقبت شخصی به خصوص برای شستن مو‌ها استفاده می‌شوند.
اگر دوست دارید در مورد مواد سازنده شامپو و نحوه تولید آن اطلاعاتی به دست آورید، این مقاله از وب‌سایت مای را مطالعه کنید.
شامپو چیست؟
شامپو به انگلیسی (Shampoo) از کلمه سانسکریت (Champana) گرفته شده که به معنای ماساژ دادن است. در زمان‌های قدیم برای شستن مو‌ها از مواد گیاهی ماننند سدر و چوبک استفاده می‌شد که رفته رفته با کشف مواد مختلف و البته بالا رفتن سطح دانش افراد جامعه، جای خود را به انواع شامپو‌ها داد. موادی که از ترکیبات خاصی مانند مواد شوینده، آب، تقویت کننده، فوم، غلیظ‌کننده‌ها و… ساخته شدهاند.
این مقاله را نیز بخوانید: چگونه بهترین شامپو بچه را انتخاب کنیم؟
شامپو چگونه ساخته می‌شود؟
هنگامی که ویژگی‌ها و ترکیبات شامپو مشخص شد، فرمولی برای آن در آزمایشگاه نوشته می‌شود. انواع شامپو در لیوان‌های کوچک و با مواد سازنده شامپو ساخته می‌شوند. مهمترین ترکیبات سازنده شامپو شامل موارد زیر هستند:
- آب
- شوینده‌ها
- تقویت کننده کف
- غلیظ کننده‌ها
- مواد حالت دهنده، نگهدارنده‌ها
- اصلاح کننده‌ها و افزودنی‌های ویژه
تاریخچه ظهور شامپو
قبل از ظهور انواع شامپو‌ها، مردم معمولا از صابون‌های گیاهی برای نظافت شخصی خود و شستن مو‌ها استفاده می‌کردند. با این حال، این صابون‌ها معایب زیادی داشتند که از جمله می‌توان به تحریک چشم و ناسازگاری با آب سخت اشاره کرد که باعث کدر شدن مو‌ها می‌شد. در اوایل دهه ۱۹۳۰، اولین نسل جدید از شامپو‌های شیمیایی معرفی شد. اگر چه این نوع شامپو هنوز هم معایب زیادی داشت، اما در دهه ۱۹۶۰ نسل جدید شامپو‌های شیمیایی به جهان معرفی شد.
امروزه با گذشت سال‌ها از زمان تولید اولین نسل از شامپو‌های شیمیایی، پیشرفت‌های زیادی در فرمولاسیون شامپو ایجاد شده است. ترکیبات شامپو‌های جدید کمتر چشم و پوست را تحریک می‌کنند و با پوست سازگار‌تر هستند. علاوه براین فناوری مواد بسیار پیشرفت کرده و امکان ترکیب هزاران ماده مفید در مواد سازنده شامپو را فراهم کرده و باعث می‌شود مو‌ها تمیزتر و حالت پذیرتر شوند.
بهترین شامپو خوب برای انواع مو را در این مقاله بخوانید.
ترکیبات شامپو گیاهی
همانطور که از نام این نوع شامپو‌ها پیداست، پایه‌ای گیاهی دارند و از ترکیب مواد گیاهی ساخته و تولید می‌شوند. البته ترکیبات سازنده شامپو‌های گیاهی، تماما گیاهی نیستند، چرا که برای تمیز کنندگی بیشتر، مقدار کمی از مواد شیمیایی نیز در آن استفاده شده است.
تعیین نوع مواد مصرفی شیمیایی و میزان آن به منظور تولید شامپو‌های گیاهی کاملا تخصصی است، به شکلی که بتواند مو‌ها را تمیز کند و البته چربی طبیعی مو‌های سر را از بین نبرد.
نحوه انتخاب بهترین شامپوی مردانه را در این مقاله مطالعه کنید.
عامل کف کردن شامپو چیست؟
اگر چه ترکیبات سازنده شامپو متنوع و زیاد هستند، اما ماده‌ای که موجب کف کردن شامپو می‌شود، چیزی نیست جز کوکامید DEA یا TEA (کوکامیدوپروپیل بتین).
این ماده باعث تولید کف شامپو‌ها شده و البته باعث رقیق‌تر کردن شامپو‌ها و خروج راحت آن‌ها از بطری می‌شود.
مواد سازنده و تشکیل دهنده شامپو که باید از آن‌ها اجتناب کنید
بسیاری از مواد سازنده شامپو هستند که اگر در ترکیبات سازنده شامپو وجود داشته باشند، باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک و البته آسیب به مو‌ها می‌شوند. به همین دلیل معمولا توصیه می‌شود که قبل از خرید شامپو، به مواد سازنده شامپو نیز دقت کنید.
مراقب باشید که شامپو‌هایی را که ترکیبات مضر و نامناسب برای پوست دارند، استفاده نکنید. ترکیبات مضر انواع شامپو‌های بزرگسالان شامل موارد زیر هستند:
- سولفات‌ها
سولفات یکی از مواد تشکیل دهنده و سازنده شامپو است که به عنوان پاک کننده در انواع شامپو‌ها استفاده می‌شود. سدیم لوریل سولفات و سدیم لورت سولفات از پر استفاده‌ترین سولفات‌ها هستند که در ترکیبات سازنده انواع شامپو وجود دارند. البته انواع شامپو بچه و شامپو‌های ترمیم‌کننده و ضد آب نیز فاقد سولفات هستند.
- پارابن
یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین ترکیبات سازنده شامپو در قدیم و البته در حال حاضر، پارابن است که به خاطر افزایش طول عمر محصولات شوینده در انواع شامپو از آن استفاده می‌شود. لازم است بدانید که پارابن خیلی سریع از پوست جذب می‌شود و باعث واکنش‌های آلرژیک و حساسیت می‌شود.
- فرمالدهید
این ماده صنعتی کاربرد‌های متفاوتی دارد به شکلی که حتی می‌توان رد پای آن را در محصولات خانگی، مصالح ساختمانی و مواد نگهدارنده شامپو‌ها پیدا کرد. مطابق با تحقیقات مشخص شده که افرادی که در معرض بیش از حد این ماده قرار می‌گیرند، بیشتر از سایرین به سرطان دچار می‌شوند. این یکی از مواد سازنده شامپو است که بهتر است از استفاده آن اجتناب کرد.
- فتالات‌ها
این ماده شیمیایی که در ساخت محصولات پلاستیکی استفاده می‌شود، باعث انعطاف بیشتر مواد پلاستیکی می‌شود. از فتالات‌ها در محصولات آرایشی نیز مانند شامپو‌ها استفاده می‌شود. یکی از عوارض استفاده از این ماده ناباروری در زنان و مردان است.
- پلی اتیلن گلیکول
این ماده یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف و یکی از مواد سازنده شامپو است. از صنایع دارویی و پزشکی گرفته تا صنعت سرامیک و چسب. پلی‌اتیلن گلیکول در محصولات آرایشی به عنوان عامل پاک کننده استفاده می‌شود. ترکیب پلی‌اتیلن گلیکول در شامپو‌ها از طریق واکنش به ترکیبات اتیلنی به پوست سر و دست مصرف‌کننده آسیب می‌رساند. به همین دلیل بهتر است که شامپو‌های حاوی پلی‌اتیلن گلیکول در لیست خرید بهترین شامپو قرار نگیرد.
